Proverboj en esperanto: klarigoj

Mi kolektis la proverbojn el pluraj libroj kiuj aperis ĉu en esperanto, ĉu en pluraj lingvoj samtempe. La proverbojn mi arigis en tiu ĉi kolekto. Mi provis laŭeble unuece trakti ĉiujn librojn kaj proverbojn.

La bazo

Mi metis emfazon al la esperantaj proverboj. Tiuj ĉiel funkcias kiel bazo.

Ĉiu proverbo havas apartan paĝon kun tiu proverbo, kaj kun referenco(j) en pluraj kategorioj:

• Fonto(j)
  En tiu parto vi trovas la referencojn al la libro(j) en kiu aperas la proverbo, kaj al la paĝo(j) kie aperas alfabete ĉiuj proverboj el tiu(j) libro(j).
• Laŭtema(j) referenco(j)
  Tie ĉi vi trovas la referencojn al eventualaj temaj listigoj. Tiuj temaj referencoj aŭ aperis en la koncerna(j) fonto(j), aŭ estas kompilitaj de mi mem.
• Parenca(j) proverbo(j)
  Sub tiu rubriko mi mencias proverbojn kun pli-malpli sama senco sed (iom) alia vortumo, kaj proverboj kiuj havas alian sed tamen parencan signifon (ekz. precize kontraŭan).
• Traduko(j)
  Laste mi aperigas la traduko(j)n de la proverbo, se havebla(j). Tradukoj povas esti prenitaj el iu(j) fonto(j), sed estas ankaŭ tradukoj el aliaj fontoj. En la nuna momento ankoraŭ aperas nur nederlandaj tradukoj, sed tio iam ŝanĝiĝos.

La numeroj

Ĉiu proverbo havas  unikan identigan numeron , kiel la teksto tie ĉi kun alia fon-koloro, kaj kiel ligilon. Ĉiam vi trovas kun proverbo ankaŭ la koncernan numeron, ĉu en la paĝo kun la proverbo, ĉu en la listoj kun proverboj.

La numerojn mi asignis jene:

1. Unue la 2630 proverboj el la Proverbaro esperanta ricevis sian numeron el tiu libro (laŭ la re-eldono el 1974).
   Tamen en mia listo tiu serio da proverboj ne havas rekte sinsekvan vicon da numeroj. Kelkloke numeroj transsaltas proverbojn (kaj reen). Tio ŝuldiĝas al la fakto ke mia alfabeta ordigo estas alia ol tiu en la libro: spacoj por mi validas kiel simbolo (kaj venas antaŭ ĉiuj literoj), en la proverbaro spacoj estas komplete neglektataj.
2. Poste mi traktis ĉiun unuopan libron sinsekve. Se ne estis iu speciala ordigo aŭ sinsekvo (ekz. alfabete laŭ la franca proverbo), mi alfabete ordigis la proverbojn. Post tio mi simple asignis la unuan liberan numeron al nova proverbo.

Tial la listo de proverboj unue havis pli-malpli laŭordan sinsekvon, kaj poste estis intermetitaj pli altaj numeroj. Feliĉe interreta teĥniko ebligas facilan interligadon inter tiuj paĝoj.  En aparta listo mi faris listeton de proverbo-numeroj laŭ fontoj.

Listoj

La proverboj en ĉi tiu retejo aperas en pluraj listoj:

• Ĉiuj proverboj, alfabetigitaj laŭ unua(j) vorto(j).
  Kiel unua vorto en proverbo mi ĉiam prenis la (unuan) vorton kun majusklo (tio foje gravas, almenaŭ en la nederlanda).
• Ĉiuj ĉefaj vortoj kiuj aperas en la proverboj, alfabetigitaj.
  Por ĉiu litero de la alfabeto ekzistas unu aparta paĝo. Sur tiu paĝo aperas ĉiuj vortoj kiuj komenciĝas kun tiu litero. La koncernaj vortoj aperas dufoje, en alfabetaj listoj. Paĝokomence la vortoj aperas en mallonga listo, kiel ligilo al la dua loko. Post tiu mallonga listo aperas ĉiuj ĉefaj vortoj de tiu paĝo, kun ĉiuj proverboj en kiuj ili aperas (aŭ gramatike alia versio de ili).
  • Verboformoj ne diferencigas vortojn.
  • Afiksoj estas aparte listigitaj (en la esperantaj listoj; vidu la ekzemplon en tiu ĉi paĝo).
  • La jenaj vortoj/radikoj estas ne listigitaj:
    • esperante [eo]: kaj, la, en, el, de, al, est/i, ~ant/, ~int/, ~ont/, ~at/, ~it/, ~ot/.
    • nederlande [nl]: de, het, een (sed ja: één!), en.
  Ĉar mi ĉiam volis fari ligilojn por tutaj vortoj, tio havis konsekvencojn por la maniero en kiu mi metis la ligilojn al vortoj kiuj enhavas nelistigitajn vortojn: la nelistigitaj vortoj estas enprenitaj en la ligiloj de la apudaj vortoj.
  Ĉie kie tio estis laŭ mi interesa mi aldonis en tiuj listoj, post la proverboj mem, referencojn ĉu al parencaj vortoj (ekz. Best/o, Leon/o kaj Bird/o), ĉu al la paĝo kun vortoj en kelkaj specialaj kategorioj (kiaj pronomoj).
• La ĉi-supre menciitaj du listo-kategorioj aperas ne nur en esperanto, sed ankaŭ en la nederlanda. Poste povos eventuale aldoniĝi aliaj lingvoj, laŭ miaj konoj aŭ la konoj de homoj kiuj proponas al mi sian kunlaboron.
• Por ĉiu libro traktita, aperas minimume la menciitaj alfabetaj listoj de proverboj (kiel ekz. de la Proverbaro esperanta). Tiuj alfabetaj listoj aperas por ĉiu(j) lingvo(j) de la libro.
• Laŭbezone kaj laŭeble mi aldonas al tiuj alfabetaj listoj ankaŭ alia(j)n listo(j)n. Tiel mi faris alfabetan kaj numeran temo-listojn por la Proverbaro esperanta. En la kazo de libro en kiu la proverboj (aŭ temoj) aperas numeritaj, mi aldonas ankaŭ listo(j)n kun la numeroj, dividite laŭ centoj.

Fontoj

Fontoj de la proverboj troviĝas inter [krampoj rektaj], kaj estas ligiloj al la priskribo de la koncerna fonto. Se fonto numerigis proverbojn, mi metis tiun numeron post streketo (sed inter la [krampoj]), kiel ligilo al la paĝo kun ĝuste tiu proverbo.

Ekzemplo

1

[zam-1191.02]

Abelujon ne incitu, amason ne spitu.

En la supra ekzemplo vi povas vidi jenajn informojn:

• La  identigan numeron : tiu ĉi proverbo havas la numeron  1 .
• La fonton: [zam-1191.02]
  • La proverbo aperas en la Proverbaro esperanta (de L.L. ZAMENHOF).
  • La proverbo estas trovebla ĉe temo 1191 (Elvoko), kie ĝi estas la dua proverbo.
• La proverbon. Ĉiuj vortoj (aŭ eĉ partoj) estas ligiloj al la paĝoj kun la koncerna vorto:
  • Abelujon referencas al:
    • Abel/o (radiko)
    • ~Uj/ (sufikso)
  • ne referencas al: Ne (dufoje)
  • incitu referencas al: Incit/i
  • amason referencas al: Amas/o
  • spitu referencas al: Spit/i

Alfabetoj

Alfabetaj listoj havas, kiel kutime en mia retejo, serion da butonetoj kun la koncernaj literoj supre sur la paĝoj.

Sur paĝoj en esperanto aperas la kutimaj 28 esperantaj literoj (kaj sekve ekzistas ĉiuj ligitaj 28 paĝoj), eĉ se iu(j) litero(j) (aŭ paĝo(j)) havas neniun proverbon.

En la paĝoj en ĉiuj aliaj lingvoj aperas nur la baza 26-litera latina alfabeto, eĉ se por la koncerna lingvo oni kutime uzas plia(j)n litero(j)n (ekz. kun supersigno), aŭ kontraŭe eĉ iujn literojn ne uzas.

La alfabetoj en la haveblaj lingvoj troviĝas ĉiuj kune sur alia paĝo.

Aliaj retejoj

Esperantaj proverboj estas troveblaj ankaŭ en kelkaj aliaj retejoj. Mi faris apartan liston de la retejoj kaj dokumentoj kiujn mi trovis.